Wiek XIX w Norwegii to okres narodowego ożywienia kulturalnego, rozwoju twórczości muzycznej i artystycznej. Ówczesną sztukę i literaturę reprezentują m.in. poeta i dramatopisarz Henryk Ibsen, kompozytor Edward Grieg, malarz Edward Munch. Na fali rosnącej świadomości narodowej (zjawisko ogólnoeuropejskie) zwrócono wówczas uwagę na kształtujący się na bazie kilku dialektów nowy norweski język nazywany landsmal (lub nynorsk). W 1854 r. zakończono budowę pierwszej linii kolejowej w kraju, łączącej Oslo z Eidsvoll. Do postępów technologicznych należało zbudowanie centrali telefonicznej w Oslo i elektryczne oświetlenie ulic w Hammerfest. Norwegia zaczęła dążyć do obudzenia z letargu kontaktów handlowych z innymi krajami, opartych o rybołówstwo, wielorybnictwo i związane w tym przetwórstwo.
Szybko rosnąca liczba ludności przyczyniła się do masowej emigracji do Ameryki Północnej. W latach 1825-1925 ponad 750 000 Norwegów osiedliło się w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Wiosną 1905 r. przeprowadzono referendum konstytucyjne, w którym – jak można było oczekiwać – nikt z Norwegów nie opowiedział się za kontynuacją unii ze Szwecją. Król Szwecji Oskar II musiał uznać suwerenność Norwegii i zrzekł się jej tronu. W Norwegii wprowadzono monarchię konstytucyjną, królem ogłoszono Hakona VII. O dziedziczeniu tronu miał decydować parlament, Storting. Stolicą nowego, niepodległego Królestwa Norwegii została Christiania, w 1924 r. ponownie przemianowana na Oslo.
Pierwsze trzy dekady XX w. to czas powstania wielu wynalazków i postępu technicznego. W 1911 r. norweski odkrywca Roald Amundsen dotarł do bieguna południowego. W 1913 r kobietom norweskim przyznano prawo glosowania (jako pierwsze w Europie uzyskały prawo głosu Finki, w 1906 r.). Przed 1914 r. w całym kraju zaczęto budować hydroelektrownie. Powstały nowe gałęzie przemysłu, co wpłynęło na
rozwój coraz silniejszego eksportu. Przed I wojną światową norweska flota handlowa w dużym stopniu przeobraziła się z żaglowej w parową. Pomimo neutralności Norwegii, podczas I wojny światowej wojska niemieckie zatopiły kilka norweskich statków handlowych. W latach 20. pojawiły się kolejne innowacje, takie jak statki-przetwórnie, które umożliwiły przerób złowionych wielorybów bez konieczności szybkiego powrotu do portu oraz zwiększenie aktywności wielorybników, szczególnie wokół Svalbardu i w Antarktyce.
Dziwne podejście Norwegów do alkoholu dobrze ilustrują wydarzenia z 1919 r., kiedy przeprowadzono referendum decydujące o wprowadzeniu prohibicji, którą zniesiono dopiero w roku 1927. W tym okresie połowa ludności kraju zaangażowała się albo w szmuglowanie alkoholu, albo w nielegalne pędzenie. To właśnie wtedy wykształcił się model państwowego monopolu spirytusowego, który – jako środek łagodniejszy od prohibicji – miał ograniczać spożycie alkoholu. Jednak nawet dzisiaj wydaje się, że takie rozwiązanie również stymulująco wpływa na rozmach nielegalnego bimbrownictwa.
W 1920 r. podpisano traktat w sprawie Svalbardu. Traktat wszedł w życie pięć lat później; przyznawał Norwegii zwierzchnictwo nad wyspami Svalbardu pod warunkiem, że prawa do wydobywania minerałów będą mieć wszyscy sygnatariusze traktatu, to jest Australia, Kanada, Chiny, kraje Europy Zachodniej (z wyjątkiem Irlandii i Luksemburga), j Indie, Japonia, Nowa Zelandia, Afryka Południowa, ZSRR (obecnie Federacja Rosyjska) oraz USA.
Również w 1920 r. parlament głosował nad przyłączeniem kraju do nowe powstałej Ligi Narodów. Przeciwna temu posunięciu była tylko Norweska] Partia Pracy, opowiadająca się za wprowadzeniem centralnego planowania Partia ta stawała się coraz większą sil w polityce państwa, aż w 1927 r. zdominowała parlament. Pod koniec lat 20 i w latach 30., kiedy skutki wielkiego kryzysu w Stanach Zjednoczonych odbiły się szerokim echem na całym świecie, także w Norwegii nastąpił trudny okres gospodarczy. W grudniu 1932 r. związki zawodowe donosiły o 42-procentowej stopie bezrobocia. Kryzys szczególnie mocno dotknął rolników.