Epoka wikingów cz.2

Pomimo wyraźnego zamiłowania wikingów do wojaczki, ich barbarzyństwo nie wyróżniało się chyba wyjątkowo jak na ówczesną rzeczywistość. Kolonizacja zachodnich wysp Szkocji prawdopodobnie przebiegała pokojowo – polegała na przemieszaniu się i osiedlaniu w sąsiedztwie wikingów i Celtów; chociaż z drugiej strony wiadomo, że Normanowie złupili klasztory w Applecross i na łonie.

Najazdy wojowniczych żeglarzy zwróciły na Skandynawię uwagę reszty Europy. Po pierwszych atakach dzięki wielkiej, sprawnej flocie wikingowie dosłownie zalali Europę: siali grozę, grabili, mordowali, brali w niewolę, wreszcie osiedlali się, asymilując lub zastępując lokalne społeczności. Zajęli wiele nadmorskich regionów Brytanii, Irlandii i Francji (Normandię na północy tego kraju w 911 r. założył Rollon, czyli Gange-Rolv, wódz pochodzący z zachodniego wybrzeża Norwegii), podbili Sycylię, na Rusi podobno położyli podwaliny pod państwowość kraju, nie oparły im się także mauretańska Hiszpania (Sewilla została zaatakowana w 844 r.) oraz Bliski Wschód (dotarli nawet do Bagdadu). Cesarski Konstantynopol (obecnie Stambuł) sześciokrotnie doświadczył ich ataku, ale nigdy nie uległ. Ostatecznie wikingowie zostali najemnikami w służbie Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Mniej wiadomo o ich obecności w północnej Norwegii, gdzie wyzyskiwali pokojowo usposobioną ludność zajmującą się łowiectwem i rybołówstwem.

Wyprawy wikingów doprowadziły do podwyższenia standardu ich życia. Dla Norwegii okazały się korzystne, ponieważ w kraju pozostawało więcej ziemi uprawnej do podziału. Wpłynęły także na powstanie nowej klasy kupców i przysporzyły krajowi pojmanych za granicą niewolników, przywiezionych do pracy na roli. System wergeld, obowiązujący w zachodniej Norwegii, określał rekompensaty za popełnienie morderstwa. Zgodnie z tym systemem niewolnik miał dwukrotnie mniejszą wartość niż wieśniak, a ten z kolei dwukrotnie mniejszą niż właściciel ziemski. Właściciel ziemski został wyceniony na jedną czwartą wartości wodza i jedną ósmą króla.

W IX i X w. norwescy rolnicy przepłynęli Atlantyk i osiedlili się na Wyspach Owczych, Islandii i Grenlandii. Według islandzkich sag w roku 1001 r. Leif (lub Leifur) Eiriksson, syn Eirikura Rauóe (Eryk Rudy), dotarł do wybrzeża Ameryki Północnej i zbadał je, nazywając Winlandią, czyli „ziemią wina”.

Rozstrzygająca bitwa rozegrana ok. 900 r. nad Hafrsfjordem, niedaleko Stavanger, zakończyła okres wojny domowej. Po bitwie aż 20 tysięcy ludzi wyemigrowało z Norwegii do Islandii, aby uciec przed zwycięskim królem Haraldem Pięknowłosym (H&rfagre), synem Svarta-Halvdana jHalvdana Czarnego)! Harald rozpoczął proces scalania królestwa Norwegii, dotąd składającego się z kilku oddzielnych królestw, związanych na zasadach konfederacji. W 997 r. u ujścia rzeki Nid założono Nidaros (późniejsze Trondheim), które wkrótce zostało pierwszą stolicą nowego królestwa.

Panowanie Haralda Pięknowłosego było tak niezwykłym i obfitującym w zabawne wydarzenia okresem, że zostało utrwalone dla potomności w dziele Heimskringla, sadze o królach norweskich, spisanej przez Islandczyka Snorre Sturlusona.

Według Sturlusona, do pierwszego zjednoczenia Norwegii przyczyniła się kobieta, która wyśmiała króla i nie chciała mu się oddać, ponieważ jego królestwo nie dorównywało nawet maleńkiej Danii Dzięki zawiązaniu konfederacji i zawarciu umów handlowych król zdołał rozciągnąć panowanie aż do Trondheim na północy. Prowadzoną przez niego politykę zagraniczną cechowała podobna zręczność. Król wysłał jednego ze swoich synów, Hakona, do Anglii, aby wychowywał się na dworze króla Athelstana.

Posiadający dziesięć żon Harald został ojcem licznego potomstwa, co naturalnie doprowadziło do sporów o sukcesję. Problem rozwiązało najmłodsze dziecko, Eryk, jedyny syn Ragnhildy, córki duńskiego króla Eryka z Jutlandii. Bezwzględny Eryk doszedł do władzy po wymordowaniu wszystkich swoich prawowitych braci z wyjątkiem Hiikona (który przebywał bezpiecznie w Anglii), a następnie wraz z grupą braci z nieprawego łoża zaczął niszczyć zbudowaną z takim trudem konfederację norweską. Jego panowanie zapisało się w historii jako okres bezmyślności i krótkowzroczności. Hiikon powrócił wreszcie z Anglii jako król HSkon den Gode (HSkon Dobry) i zaczął porządkować sytuację. Eryk został zmuszony do ucieczki do Brytanii, gdzie zasiadł na tronie Yorku jako król Eryk Krwawy.

Bitwa pod mostem Stamford w 1066 r., w której Harald Srogi (Hardr3da; zob. poniżej część o średniowiecznej Norwegii) zginął z ręki króla angielskiego Harolda, uważana jest za koniec epoki wikingów. Jednak pozycja wikingów w innych krajach osłabła znacząco dopiero w XIII w., po śmierci króla H3ko-na IV po bitwie pod Largs w Szkocji w 1263 r. W roku 1261 Grenlandia, a w 1262 r. Islandia dobrowolnie przyłączyły się do królestwa Norwegii. Spór ze Szkocją został rozwiązany w 1266 r., kiedy sprzedano Szkotom Wyspy Zachodnie i wyspę Man. Rozpoczął się okres utraty norweskich terytoriów.